با انتخاب عرشه مناسب و محاسبه دال عرشه براساس ضوابط آیین نامه ای علاوه بر برآورده سازی خواسته های فنی و مهندسی، می توان تا حد مطلوبی به طرح اقتصادی و بهینه دست یافت. حداکثر دهانه مجاز دال عرشه توسط پارامترهای طراحی شامل ضخامت عرشه، حالت دهانه (ساده یا ممتد)، ضخامت دال بتنی، عملکرد مرکب عرشه، مقاومت در برابر آتش سوزی و مقادیر بارهای مرده و زنده سقف تعیین می گردد.
همچنین استاندارد steel deck institute) sdi) یکی از جامع ترین آیین نامه های طراحی و محاسبات دال عرشه های مرکب می باشد. ضوابط این آیین نامه بر گرفته از استانداردها و آیین نامه های ASCE, ACI, ANCI/AWS AISI, ASTM-E119 می باشد.
نکات طراحی و محاسبه سقف قبل از بتن ریزی دال
عرشه فولادی بایستی به تنهایی طبق آیین نامه علاوه بر وزن بتن تر و خود عرشه توانایی تحمل بارهای در حال ساخت شامل نیروها و تجهیزات اجرایی به میزان ۱۰۰kg/m² را در دهانه مجاز دارا باشد. در این حالت مقادیر ممان مثبت و منفی و همچنین تغییر مکان عرشه (δ ) بایستی کمتر از مقادیر مجاز مربوطه باشند. در مرحله رفتار مرکب (Composite condition) با در نظر گرفتن رفتار مرکب دال و عرشه با یکدیگر(دال عرشه) دهانه مجاز بر اساس کنترل ظرفیت خمشی مثبت دال عرشه مرکب، خیز تحت بار زنده و خیز تحت مجموع بارهای زنده و مرده بدست می آید.
با توجه به اینکه مقاومت تسلیم ورقهای فولادی گالوانیزه تولید شده در داخل کشور عمدتاً بین ۳۰۰۰kg/m² تا ۳۵۰۰kg/m² می باشد. لذا معمولاًحداقل تنش مجاز عرشه ها fy=3000kg/m² در محاسبات در نظر گرفته می شود. در محاسبات دال عرشه معمولاً از بتن با وزن مخصوص تر ۲۴۰۰kg/m² و خشک ۲۳۵۰kg/m² با مقاومت فشاری f’c=210kg/m² استفاده می شود.
در محاسبات دال عرشه معمولاً سعی می شود از گزینه تیر و عرشه بدون شمع بندی استفاده شود. مقدار دهانه مجاز دال عرشه بسته به اینکه عرشه دارای تکیه گاه ساده (بدون تکیه گاه میانی) یا چند دهانه (دارای تکیه گاه میانی) باشد، متفاوت می باشد.
جهت اقتصادی شدن طرح از عرشه گذاری بصورت حداقل دو دهانه در محاسبات و اجرا، استفاده میشود. آرماتور حرارتی در بالای عرشه با حداقل و حداکثر پوشش بتن ۱۵mm, 30mm قرار می گیرد و مقدار آن در صورتی که از عرشه بصورت مرکب استفاده شود حداقل ۰.۰۷۵ درصد سطح مقطع دال روی عرشه می باشد و در صورتی که از عرشه تنها به عنوان قالب استفاده شود، محاسبه مساحت واحد سطح آرماتور حرارتی بر مبنای دال های متداول بتنی مطابق آیین نامه ACI – ۳۱۸-۰۵ می باشد.
کنترل دال عرشه در برابر حریق معمولاً مطابق آیین نامه های BS و Sdi طراحی و کنترل مقاومت در برابر آتش سوزی دال عرشه به روش Simple method صورت می گیرد. در این روش که اقتصادی ترین روش طراحی دال در برابر آتش می باشد، مقاومت سقف در برابر آتش سوزی توسط مقدار ضخامت دال با آرماتور حرارتی تعیین می گردد. حداقل ضخامت دال بتنی روی عرشه جهت مقاومت سقف در برابر آتش طی مدت زمان معینی بر مبنای آیین نامه Sdi مطابق جدول ذیل می باشد.
t : مدت زمان مقاومت در برابر آتش
h : حداقل ضخامت بتن دال از بالای کنگره عرشه
حداکثر دهانه مجاز در سقف عرشه فولادی بر اساس دستور مبحث دهم مقررات ملی ساختمان حداکثر فاصله بین دو تیر اصلی در سقف های عرشه فولادی ۱۲ متر می باشد. فاصله بین تیرهای فرعی نیز با توجه به ارتفاع ورق و نوع شبکه میلگردی و عمق تیر بر اساس فرمول زیر محاسبه می شود.
d/L>1/20
d= عمق تیر+ ضخامت دال روی آن
L= طول دهنه تیر
