در طول تاریخ، ما سازه‌ها و شهرهای چشمگیری را ساخته‌ایم تا آن‌ها با نیروهای طبیعت روبرو شوند. ز‌لزله‌ها یکی از مخرب‌ترین نیروهای زمین می‌باشند. امواج لرزه‌ای در سطح زمین می‌توانند ساختمان‌ها را ویران کرده، جان مردم را بگیرد و هزینه سنگین جانی و مالی را به دنبال داشته باشند.
ممکن است عملیات ضد زلزله کردن ساختمان در هنگام ساخت و اجرای ییک واحد ساختمانی ما را متحمل مخارج بیشتر کند، ولی از طرفی انجام این گونه تمهیداتی به طبع می‌تواند از هرگونه خسارات جبران ناپذیری در آینده جلوگیری کند. در ادامه این مقاله از بایرایرانیان درباره‌ی ضد زلزله کردن ساختمان مطالبی را تهیه و تنظیم کرده ایم.
مطلب مفید : سقف عرشه فولادی در بندرعباس
زلزله چگونه بر بنا اثر می‌گذارد؟
در طول تاریخ منزل‌ها و شهرهایی ساخته شدند تا مردم را در برابر هر گونه ارعاب و خطری که از طریق طبیعت در محیط زندگی آن‌ها ساخته می‌شود، مراقبت نماید. در این میان زمین لرزه مخرب‌ترین نیروی طبیعت می‌باشد. موج‌های لرزه‌ای که از طریق زمین حرکت می‌نمایند و جا به جا می‌شوند، می‌توانند بناها را تخریب نمایند. همینطور جان بشرها را به خطر بیاندازد و مخارج بسیار متعددی برای تعمیر بناها اجبار نماید.
سالانه زلزله‌های متعددی در سرتا سر دنیا صورت می‌دهد و در بسیاری از آن‌ها جان مردم به خطر می‌افتد. چیزی که سبب می‌گردد زمین لرزه خطرناک گردد و تلفاتی را به دنبال داشته باشد، صرف خود زمین لرزه نیست بلکه تخریب ساختمان‌ها و ریختن قطعات و مصالح ساختمانی بر سر مردم می‌باشد که نهایتا سبب به آسیب و بعضی فوت می‌شود. به این ترتیب در‌حالتی که بناها به صورت ضد زلزله بنا شوند، می‌توانند ایمنی را تا حد زیادی تامین نمایند.
در دهه‌های اخیر مهندسان متوجه شدند که با به کار بردن برخی مصالح و پیاده سازی مطلوب بنا می‌توان ساختمان را در برابر زمین لرزه مقاوم ساخت. در کل می‌توان اظهار کرد زلزله نیروی افقی به سازه منتقل می‌نماید که سبب تخریب آن می‌شود. پیش از این که به بحث پیرامون ساخت بنای ضد زلزله بپردازیم بایستی شیوه کارایی زلزله روی ساختمان را بدانیم.
هنگامی که زلزله رخ می‌دهد موج‌های متفاوتی در جهت‌های گوناگون، با سرعت زیاد به ساختمان برخورد می‌کنند. بناها معمولا برای تحمل بارهای عمودی ناشی از وزن خودشان و نیروی جاذبه پیاده سازی شدند در حالی که بعضی قادر به تحمل نیروی جانبی وارده نمی‌باشند. بار افقی زمین لرزه، دیوار، سقف، ستون و تیر را به لرزش در می‌آورد، و اختلاف میزان جا به جایی بنا در بالا و پایین آن موجب آسیب و یا این که حتی تخریب بنا می‌شود.
چطور می‌توان سازه ضد زلزله ساخت؟
برای پیاده سازی یک بنا ضد زلزله، مهندسان می‌بایست بنا را تقویت نمایند تا در قبال نیروی زلزله مقاومت نماید و آن‌ها را خنثی کند. به جهت این که زلزله انرژی زیادی را به سمت بنا آزاد می‌نماید، استراتژی بنا برای رویارویی با این امواج می‌تواند به صورتی باشد که بنا در جهت مخالف با امواج زمین لرزه فشاری را وارد نماید. در این بخش بعضی از روش‌هایی که بنا را در برابر زمین لرزه مقاوم می‌نماید بیان شده می‌باشد.
پیاده سازی و فونداسیون انعطاف پذیر
فونداسیون می‌تواند به نحوی پیاده سازی گردد که بنا روی پدهای انعطاف پذیری قرار گیرند و بنا در هنگام زمین لرزه با داخل شدن بار افقی تخریب نگردد. یک کدام از شیوه‌هایی که می‌توان برای مقاوم سازی در برابر زلزله از آن بهره مند شد ساخت فونداسیون سازه در بالای سطح زمین می‌باشد.
به این ترتیب که اساس‌های ساختمان روی پدهای انعطاف پذیری از جنس فولاد و یا این که لاستیک بنا می‌شوند. هنگامی که بار لرزه‌ای وارد می‌گردد این ساختار حرکت می‌نماید در حالی که بنا سالم میماند. بنابراین با به کارگیری از این شیوه مقدار زیادی از انرژی زمین لرزه جذب می‌گردد و به بنا منتقل نمی‌شود.
رویارویی با نیروی زلزله از طریق میراگر
شاید همگان بدانند که مهندسان در صنعت خودرو از میراگر به کارگیری می‌نمایند ولی ممکن است پی بردن این که مهندسان در ساخت هم از میراگر برای مقاوم سازی در قبال زلزله به کارگیری می‌نمایند، جذاب به نظر رسد. میراگرها واحد سنجش شوک موج را کاهش می‌دهند. همینطور کمک می‌نمایند تا امواج آهسته‌تر به بنا منتقل شوند و این عمل به دو شکل اجرا می‌گردد
دستگاه کنترل ارتعاش
در این شیوه دمپرهایی در هر بخش از ساختمان میان ستون و تیر قرار می‌گیرند. هنگامی که زمین لرزه رخ می‌دهد انرژی رها شده در اثر زلزله به گرما تبدیل می‌گردد و نیروی ارتعاشات از میان می‌رود.
پاندول قدرت
در این شیوه که بیشتر در برج‌ها به کار برده می‌گردد یک توپ بزرگ و سنگین با به کارگیری از کابل‌های فولادی در بنا آویزان می‌شود و وقتی که بنا در اثر زمین لرزه نوسان می‌نماید. توپ مانند یک آونگ عمل کرده و در جهت مخالف آغاز به حرکت می‌نماید.
پوشش نامرئی لرزه‌ای
در این شیوه به جای خنثی انرژی زمین لرزه، بار لرزه‌ای گمراه می‌گردد. به این صورت که امواج لرزه‌ای به جای برخورد با بنا به چند رینگ‌های بیرونی که در پیرامون بنا درنظر گرفته شده واکنش می‌نمایند و سپس به زمین منتقل می‌شوند.
تقویت ساختار ساختمان
یک ساختمان ضد زلزله می‌بایست مشمول دیوار برشی، بادبند و بقیه سیستم‌های باربر جانبی باشد تا بتواند در برابر زمین لرزه مقاومت مناسبی از خود نشان دهد. دیوار برشی سیستمی مفید برای مقاوم سازی ساختمان در قبال نیروهای جانبی می‌باشد که بیشتر در ساختمان‌های بتی به کارگیری می‌شود.
همینطور مهاربندها در بناهای فولادی به کاربرده گردیده و وظیفه آن جذب نیروهای جانبی و جلوگیری از تخریب ساختمان می‌باشد. در نهایت قابل ذکر بوده اثر مصالحی که در ایجاد کرد بناهای ضد زمین لرزه به کار برده می‌شوند انکار ناپذیر می‌باشد.
این مصالح می‌بایست دارای مقاومت کافی باشند و صورت پذیری خوبی داشته باشند. به علاوه به کارگیری از مصالح نوین که وزن کلی بنا را کم می‌نمایند نیز در مقاوم سازی ساختمان در برابر زمین لرزه اثر گذارند. آن چه در این نوشته از تیم تولید محتوای مجموعه بایرایرانیان (متخصص سقف عرشه فولادی) مورد بررسی قرار گرفت، ارائه نکاتی درباره‌ی نحوه پیاده سازی و ساخت سازه‌های ضد زلزله است.
