مقدمه
در دنیای ساخت و ساز امروزی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین علاوه بر افزایش بهره‌وری، در اتلاف زمان و هزینه و همچنین ارتقای کیفیت پروژه‌ها تاثیر بسزایی دارد. سقف عرشه فولادی در واقع یکی از همین فناوری‌های نوین است که به طور وسیع در پروژه‌های عمرانی به کار گرفته می‌شود. این نوع سقف با ترکیب ورق فولادی موجدار، گل میخ، آرماتور حرارتی و بتن، عملکردی مرکب و کارآمد ارائه می‌دهد.
اجزای اصلی تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی از چهار جز اصلی تهیه می‌شود که هر کدام از آنها دارای عملکرد منحصر به فردی هستند.
· ورق فولادی گالوانیزه
این ورق‌ها به شکل ذوزنقه یا موجدار طراحی و ساخته می‌شوند تا قادر به تحمل بارهای زنده و مرده باشند. ورق‌های فولادی علاوه بر نقش قالب موقت، پس از بتن ریزی نقش سازه‌ای را ایفا می‌نمایند. معمولا ضخامت آنها بین 0.8 تا 1.2 میلی متر می‌باشد و به دلیل بهره‌گیری از فولاد گالوانیزه برای ساخت آنها، میزان مقاومت این ورق‌ها در برابر خوردگی به صورت قابل توجهی افزایش می‌یابد.
· گل میخ یا برشگیر
به منظور منتقل نمودن نیروهای برشی بین بتن و ورق‌های فولادی از گل میخ‌ها استفاده می‌نمایند. یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها برای یکپارچگی سازه، نصب صحیح گل میخ‌ها بوده که نصب آنها باید با استفاده از دستگاه جوش الکتریکی صورت گیرد. فاصله میان گل میخ‌ها باید استاندارد باشد تا عملکرد سازه‌ای مطلوبی حاصل شود.
· میلگردهای تقویتی
در سیستم سقف عرشه فولادی میلگردهای تقویتی به صورت افقی روی ورق‌های گالوانیزه و میان گل میخ‌ها چیده می‌شوند. این آرماتورها پس از بتن‌ریزی به طور کامل در داخل دال بتن قرار گرفته و بخشی از سیستم سازه‌ای را تشکیل می‌دهند. وظیفه اصلی آنها کنترل ترک‌های حرارتی و جمع شدگی ناشی از خشک شدن بتن و همچنین ارتقاء ظرفیت کششی در نواحی بحرانی است. بهره‌گیری صحیح از این میلگردها مطابق با آیین نامه‌های مقرر، تضمین کننده دوام و کارایی بالای سقف عرشه فولادی در طول عمر بهره‌برداری سازه خواهد بود.
· بتن سازه‌ای
در فرایند اجرای سقف عرشه فولادی، لایه نهایی و کلیدی، بتن سازه‌ای است که پس از استقرار ورق‌های فولادی، نصب گل میخ‌ها و چیدمان آماتورها، روی سقف ریخته می‌شود. این بتن پس از گیرش، با ورقه‌های گالوانیزه ذوزنقه‌ای و برش گیرها درگیر شده و سبب ایجاد عملکرد یکپارچه میان دال بتنی و تیرهای فولادی می‌گردد.
به طور کلی کیفیت و نحوه اجرای بتن‌ها در سیستم سقف عرشه فولادی نقش تعیین کننده‌ای در عملکرد نهایی سازه دارد. بی توجهی به مشخصات فنی یا مراحل اجرایی بتن ریزی منجر به کاهش ظرفیت باربری و افت عملکرد مرکب سقف می‌شود.
مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی
مزایای سقف عرشه فولادی نسبت به سیستم‌های سنتی
با پیشرفت فناوری ساخت و نیاز به کاهش زمان و هزینه در پروژه‌های عمرانی، انتخاب سیستم‌های نوین سقف سازی اهمیت ویژه‌ای یافته است. سقف عرشه فولادی هوشمندانه‌ترین جایگزین برای روش‌های سنتی مانند تیرچه بلوک می‌باشد.
1. شتاب در فرایند اجرا
از جمله بارزترین مزیت سقف عرشه فولادی آن است که زمان نصب و اجرای سقف را به صورت قابل توجهی کاهش می‌دهد. استفاده از ورق‌های گالوانیزه فرم دار که به صورت پیش ساخته در کارخانه‌ها تولید شده‌اند، سبب حذف زمان برای قالب بندی، آرماتوربندی و قالب برداری می‌شود. این موضوع در انبوه سازی باعث کاهش مدت اجرای هر طبقه و تسریع در تحویل پروژه می‌گردد.
2. کاهش وزن مرده و بهبود عملکرد لرزه‌ای
در مقایسه با سقف‌های سنتی، این سیستم به دلیل بهره‌گیری از مصالح سبک‌تر و حذف بخش‌هایی مانند بلوک منجر به کاهش وزن مرده سازه به میزان قابل توجه می‌گردد. به عبارتی، سقف عرشه فولادی نه تنها به سبکی ساز کمک می‌کند، بلکه موجب بهبود ایمنی سازه در برابر نیروهای جانبی می‌شود.
3. مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی نامساعد
ورق‌های فولادی مورد استفاده در این سیستم دارای پوشش گالوانیزه هستند که در برابر رطوبت، زنگ زدگی و خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارند. این ویژگی باعث افزایش عمر سازه، کاهش نیاز به تعمیرات و نگهداری در بلند مدت می‌شود. این موضوع در مناطق مرطوب یا با شرایط آب و هوایی سخت از اهمیت زیادی برخوردار است.
4. افزایش کیفیت اجرا و کاهش خطای انسانی
از آنجا که بخش عمده اجزای سقف توسط کارخانجات تولید می‌شوند، کیفیت قطعات یکنواخت و قابل کنترل می‌باشد. در نتیجه دخالت نیروی انسانی در محل پروژه کاهش می‌یابد و احتمال بروز خطاهای اجرایی به حداقل می‌رسد. این موضوع تضمین کننده کیفیت نهایی سقف و افزایش ایمنی در طول عمر بهره‌برداری خواهد بود.
مراحل اجرایی سقف‌های عرشه فولادی
· آماده سازی بستر سازه‌ای
پیش از هر اقدامی اسکلت فلزی یا بتنی سازه باید از نظر تراز بودن، استحکام اتصالات و هم راستایی تیرها به طور دقیق بررسی شود. در این مرحله هدف، ایجاد یک بستر دقیق و ایمن برای نصب ورق‌های فولادی است. هرگونه خطا در این بخش منجر به ایجاد مشکلات اجرایی یا ضعف سازه‌ای می‌شود.
· نصب ورق‌های گالوانیزه ذوزنقه‌ای
در این مرحله ورق‌های فرم دار گالوانیزه با استفاده از گیره‌های مخصوص یا پیچ‌های خودکار به تیرهای فرعی متصل می‌گردند. این اتصال‌ها باید با دستگاه جوش گل میخ به صورت نفوذی و کاملاً استاندارد انجام شود.
· آرماتور گذاری و تقویت سقف
در برخی پروژه‌ها، بسته به طراحی سازه نیاز به تقویت بتن با میلگرد حرارتی یا شبکه مش تقویتی وجود دارد. این آرماتورها بین گل میخ‌ها و روی ورق‌ها قرار گرفته و موجب افزایش مقاومت کششی بتن و جلوگیری از ترک خوردگی‌های سطحی می‌شوند.
· بتن ریزی و پرداخت نهایی
پس از اطمینان از نصب کامل و صحیح ورق‌ها و آرماتورها، عملیات بتن‌ریزی آغاز می‌شود. اجرای بتن باید به صورت یکنواخت و پیوسته باشد و از ایجاد درز و حفره‌های هوا پیشگیری گردد. در پایان، یک دال بتن مسلح یکپارچه به وجود می‌آید که به اسکلت متصل بوده و رفتار کاملاً مرکبی با سازه دارد.
آشنایی با مراحل اجرایی و نصب سقف عرشه فولادی
کاربردهای سقف عرشه فولادی در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی
سقف عرشه فولادی به دلیل ترکیب ویژگی‌هایی مانند مقاومت بالا، وزن سبک، اجرای سریع و دوام طولانی مدت در طیف وسیعی از پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پروژه‌های صنعتی و کارخانه‌ای: در پروژه‌هایی مانند احداث سوله‌های صنعتی، کارخانه‌ها، پالایشگاه‌ها و انبارهای بزرگ نیاز به سقفی وجود دارد که در برابر بارهای سنگین، ارتعاشات و شرایط محیطی سخت مقاومت بالایی داشته باشد. سقف عرشه فولادی به علت توانایی فوق‌العاده در مقابل بارهای سنگین، گزینه ایده‌آل برای این نوع پروژه‌ها به شمار می‌رود. همچنین سطح یکپارچه آن امکان نصب تجهیزات تاسیساتی و ماشین آلات را آسان می‌کند.
ساختمان‌های تجاری، اداری و مراکز خرید: زمانی که از سقف عرشه فولادی برای این نوع پروژه‌ها استفاده می‌شود، وزن مرده سازه کاهش می‌یابد و با حذف عملیات قالب بندی، سرعت اجرا به حداکثر می‌رسد. این موضوع سبب کاهش هزینه‌های کارگاهی و تسریع در بازگشت سرمایه پروژه‌های تجاری می‌شود.
ساختمان‌های مسکونی چند طبقه و برج‌ها: سبک سازی سازه در ساخت چنین مجتمع‌هایی اهمیت بسیار زیادی دارد. سیستم سقف مرکب فولادی با کاهش بار وارد بر اسکلت سبب کاهش ابعاد ستون، فونداسیون و اعضای باربر می‌شود. سقف عرشه فولادی از نظر ایمنی لرزه‌ای عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته و می‌تواند نیاز پروژه‌های مسکونی را از منظر ایمنی، مقاومت و زیبایی برآورده سازد.
